دو راه

این اظهار به معنی درهم شکستن «بلوک اوت» است، واقعیتی که آنرا هیچ نیرنگ یا حقه‌ای نمی‌تواند نفی کند.

با این همه، در حال حاضر ما مایلیم توجه خواننده را به چیز دیگری یعنی استدلال آن (An) دربارۀ دو راه تکامل روسیه جلب کنیم. او می‌نویسد:

‌«لوچ تاکتیک خود را بر امکان رفرم استوار می‌کند، رفرم را هدف قرار می‌دهد. پراودا تاکتیک خود را بر «طوفان» استوار می‌کند، درهم شکستن را هدف قرار می‌دهد.»

آن (An) نتیجه‌گیری می‌کند که این دو تاکتیک باید متحد شوند. این نتیجه‌گیری اشتباه است. یک نتیجه‌گیری مارکسیستی نیست.

اجازه بدهید مطلب را بررسی کنیم.

چه چیز راه تکامل، ماهیت و سرعت تکامل روسیه را تعیین می‌کند؟

صف بندی نیروهای اجتماعی، برآیند مبارزۀ طبقاتی.

این روشن است.

چه نیروهای اجتماعی در روسیه عمل می‌کنند؟ خط مبارزۀ طبقاتی چیست؟

روسیه یک کشور سرمایه‌داری است؛ و تکامل آن جز به طریق سرمایه‌داری نخواهد بود. روسیه اکنون یک دگرگونی بورژوا دمکراتیک را طی می‌کند، خلاصی از نظام سرواژ، آزادی. در شرایط سرمایه‌داری جهانی آزادی روسیه گریزناپذیر است. آنچه که ما هنوز نمی‌دانیم برآیند آن نیروهای اجتماعی است که در جهت آزادی کار می‌کنند. این نیروها بطور عمده عبارتند از: ١- لیبرالیسم بورژوا – سلطنت طلب (سرمایه‌دارها، و برخی از مالکان ترقیخواه، حزب کادت و تا حدی حزب اکتبریست)؛ ٢- دمکراتهای بورژوا (دهقانان، خرده بورژوازی شهری، روشفکران و غیره)؛ ٣- پرولتاریا.

هر یک از این طبقات هماهنگ با موقعیت اقتصادی خود عمل می‌کند – البته ما تنها عمل توده‌ها را در نظر می‌گیریم. تنها یک برآیند می‌تواند وجود داشته باشد.

بنابراین سخن گفتن از دو راه برای روسیه چه مفهومی می‌تواند داشته باشد؟ تنها این مفهوم را دارد که تا روشن شدن نتیجۀ مبارزه، ما این برآیند را نمی‌شناسیم و نخواهیم شناخت. برآیندی که به یکی از دو ساده‌ترین و روشنترین خطوطی نزدیک خواهد بود که فوراً در پیش چشم هر کس پدیدار می‌شود. خط اول «رفرم» و خط دوم یک «طوفان».

رفرم نام تغییراتی است که قدرت را در کشور در دست طبقۀ حاکمۀ قدیمی باقی می‌گذارد. تغییراتی که در نقطۀ مقابل قرار دارند «طوفان» نامیده می‌شوند. منافع طبقاتی لیبرالیسم بورژوایی فقط در پی رفرمهاست، زیرا بورژوازی از «طوفانها» بیشتر وحشت دارد تا از ارتجاع، و مایل است نهادهای کهنۀ فئودالی (بوروکراسی، دو مجلس، و جز آن) را بمثابۀ حفاظی در مقابل کارگران حفظ کند. دهقانان در تمام کشورهای جهان بدون استثناء، از جمله روسیه، در مورد مسألۀ رفرم بورژوا دمکراتیک بین بورژوازی و پرولتاریا در حال نوسان اند. چنین نوسانهایی اجتناب ناپذیر است، زیرا دهقانان با مالکان و سرواژ مخالف اند، در حالی که خود خرده مالک و خرده بورژوا هستند.

اما پرولتاریا که منافعش منطبق با منافع اکثریت وسیع مردم یعنی همۀ استثمارشدگان می‌باشد، در جهتی حرکت می‌کند که رفرمیست نیست، در راهی پیش می‌رود که در روسیه تحت عنوان «سه رکن»[١] توصیف می‌شود.

اگر اکثریت دهقانان و جمعیت کشور از لیبرالها پیروی کنند، بدترین «راه» خواهد بود، برای کارگران و استثمارشدگان کمترین امتیاز را به ارمغان خواهد آورد و بیشترین ضربه را به آنان وارد خواهد کرد. اگر اکثریت دهقانان و جمعیت کشور از کارگران پیروی کنند، عکس این جریان خواهد بود. این برآیند یا آن یک تنها به وسیلۀ نتیجۀ نهائی مبارزه روشن خواهد شد.

اکنون ما معانی واقعی استدلال مبهم و مغشوش آن (An) را درمی یابیم. او اپورتونیسم انحلال‌طلبان و خیانت آنها به طبقۀ کارگر را بیشتر حس کرده است تا درک.

انحلال‌طلبان رفرمیست هستند. آنها در واقع یک سیاست لیبرال کارگری و نه یک سیاست مارکسیستی کارگری را دنبال می‌کنند. آنها در این کوشش اند که کارگران را تابع و وابستۀ بورژوازی سازند.

پراودیستها با دفاع از منافع طبقۀ کارگر در مورد دگرگون ساختن روسیه، یک سیاست مارکسیستی و پرولتری را دنبال می‌کنند. آیا پراودیستها امکانات برای رفرم را نادیده می‌گیرند؟ با مراجعه به واقعیتها به سادگی می‌توان به این سؤال پاسخ داد. رفرم بیمه را در نظر بگیرید که چیزی واقعی و نه تخیلی است. همه می‌دانند که پراودیستها ده بار پرتوان تر از انحلال‌طلبان بر این رفرم چنگ انداختند: رجوع کنید به «وپرسی استراخوانیا»[٢] و نتایج انتخابات هیأت بیمۀ سراسری روسیه.

«خواستهای جزئی» مبارزۀ اقتصادی را طی اعتصابها در نظر بگیرید. همه می‌دانند که پراودیستها این برنامۀ تبلیغاتی واقعی و نه تخیلی را هزارها بار شدیدتر و پرانرژی تر به پیش می‌برند.

اگر گروهی وجود داشت که بکار گرفتن رفرمها و بهبودهای جزئی را رد می‌کرد، ما نمی‌توانستیم به آن بپیوندیم، زیرا این سیاست غیر مارکسیستی و سیاستی زیانبار برای کارگران می‌بود.

به انحلال‌طلبان نیز نمی‌توانیم بپیوندیم، زیرا انکار و دشنام دادن به «فعالیت زیرزمینی»، انکار و تحقیر «دو رکن»[٣]، تبلیغ مبارزه برای یک حزب علنی و امکان رفرمهای سیاسی در روسیۀ امروز – همۀ اینها خیانت به طبقۀ کارگر و فرار به آغوش بورژوازی است.

به گفتۀ آن (An)، پراودیستها «طوفان و درهم شکستن را هدف قرار می‌دهند»، اما همانطور که واقعیتها نشان می‌دهد، پراویستها هیچ فرصتی را هر اندازه ناچیز از دست نمی‌دهند که از رفرمهای واقعی و بهبودهای جزئی حمایت کنند و شیادی رفرمیسم را برای توده‌ها توضیح دهند. این تنها تاکتیک صحیح و مارکسیستی است، و به این دلیل است که اکثریت قریب به اتفاق کارگران برخوردار از آگاهی طبقاتی در سراسر روسیه آنرا اتخاذ کرده‌اند (واقعیتها و تعداد گروههای کارگری این را ثابت کرده است)[٤].

تنها کسانی تابع دمکراسی خرده بورژوایی هستند، یعنی نارودنیکها و انحلال‌طلبان به عبث علیه کارگران، علیه پراودیسم مبارزه می‌کنند.

رابوچی شمارۀ ٣
٢٤ مه ١٩١٤
مجموعه آثار لنین، جلد ٢٠

توضیحات

ششمین کنفرانس سراسری ح.ک.س.د.ر (کنفرانس پراگ) که در ژانویۀ ١٩١٢ برگزار شد، این خواسته‌ها را بمثابۀ شعارهای اساسی در برنامۀ تبلیغاتی انتخابات دومای چهارم مطرح کرد.

[٢] Voprosy Strakhovania (مسألۀ بیمه) – نشریۀ قانونی بلشویکی بود که در سن پترزبورگ از اکتبر ١٩١٣ تا مارس ١٩١٨ منتشر می‌شد. نه تنها برای دستیابی به بیمۀ کارگران بلکه برای تحقق شعارهای اساسی بلشویکها یعنی هشت ساعت کار روزانه، مصادرۀ املاک زمینداران و جمهوری دمکراتیک فعالیت می‌کرد.

[٣] لنین به دو رکن از سه رکن، یا شعارهای اساسی بلشویکها، یعنی یک جمهوری دمکراتیک و مصادرۀ املاک بزرگ مالکان، اشاره دارد.

[٤] لنین به تعداد گروههای کارگری که به مطبوعات سوسیال دمکراتیک سن پترزبورگ کمکهای مالی فرستادند اشاره دارد. در ١٩١٤ مطبوعات بلشویکی از ٢٨٧٣ گروه کارگری کمک مالی دریافت کردند (یا ٨١٫١ درصد از کل تعداد ثبت شده)، در حالیکه روزنامه‌های انحلال‌طلب از ٦٧١ گروه کارگری (یا ١٨٫٩ درصد) کمک مالی دریافت کردند. در مقالۀ «مدارک ابژکتيف درباره نيروهاى جريانهاى مختلف در جنبش کارگرى» با تفصیل بیشتر به این امر پرداخته شده است.

- این متن، عین ترجمه‌ای است که رفیقی با نام "دوست شما" در تاریخ ١٤ مارس ٢٠١٣ برای این سایت فرستاده‌اند.—آرشیو عمومی لنین